مشارکت سیاسی فقط انتخابات است؟

شوشان ـ سید لطیف فاضلی :
 
مشارکت سیاسی تنها در انتخابات خلاصه نمی‌شود، ولی در عین حال از قابلیت سنجش برخوردار است. آنچه که نقش تعیین کننده در نتایج انتخابات دارد، رفتار انتخاباتی شهروندان می‌باشد که در هر محدوده جغرافیایی متفاوت است.
امروزه یکی از مولفه های مشروعیت سیاسی ، میزان مشارکت سیاسی مردم در امور سیاسی است که منجر به ثبات سیاسی نظام های دمکراسی می‌شود.  
انقلاب اسلامی را می توان نقطه عطفی در زمینه رشد مشارکت سیاسی دانست که در طول عمر 45 ساله خود هرگز متوقف نشد. مشاهده می‌شود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با آنکه مشارکت سیاسی مردم هیچگاه متوقف نشد اما نوع رفتار انتخاباتی متفاوتی را بر اساس سیر زمانی شاهد هستیم.  
در حقیقت رفتار انتخاباتی مبین رفتارهایی است که یک فرد در جریان انتخابات از خود بروز می دهد و در نتیجه انتخابات موثر است.
  به این صورت که رفتار انتخاباتی از اول انقلاب تا به امروز به یک صورت باقی نمانده است، بر همین اساس آگاهی مردم دارای حیات است که با تاثیر پذیری از شرایط و مقتضیات هر دوره زمانی شکل خاصی به خود می گیرد که این امر بر رفتار انتخاباتی آنان تاثیرگذار بوده است.
 آنچه که مسلم است آن است که بر رفتار انتخاباتی آحاد جامعه واجد رای و مختار در تعیین سرنوشت سیاسی عوامل گوناگون و متفاوتی تاثیرگذار هستند، و در این زمینه دیدگاه های تئوریک متعددی هم در این زمینه ها وجود داررند که از زوایای ایدئولوژیک، انتخاب عقلانی، هویت حزبی جناحی  و یا حتی روانی با این مساله برخورد نموده اند.  
از طرف دیگر انسان ها برای انجام هر فعالیتی از جمله مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی نظیر انتخابات نیازمند انگیزه می‌باشند.  
در واقع احزاب و نامزدها در تبلیغات انتخاباتی سعی دارند با وعده و وعیدهای مختلف آحاد جامعه را برانگیزانند تا بین رقبای مختلف به آنها رای دهند. از جهتی دیگر، اگر مردم تشخیص دهند که وعده و وعیدها تحقق نخواهد یافت و یا اینکه افراد و کاندیداها نمی توانند وضعیت اقتصادی خوبی ایجاد نمایند، مشارکت در انتخابات را بی اثر و بی نتیجه خواهند دانست و در نتیجه از مشارکت خودداری خواهند کرد.  
مردم برای این مشارکت وضعیت اقتصادی قبل از انتخابات و به ویژه آخرین دوره زمانی را ملاک تصمیم‌گیری قرار می دهند و چنان چه این متغیرها و عوامل برای مردم مطلوب باشد  بیشتر ترغیب می شوند تا در انتخابات شرکت کنند.  
البته برای اقشار و طبقات مختلف جامعه متغیرهای متفاوتی مد نظر قرار می گیرد. به عنوان مثال برای تولید کنندگان و صاحبان سرمایه، متغیرهای مالیات، سود بانکی ونظیر اینها، برای مصرف کنندگان و خانوارها متغیرهای نرخ تورم، افزایش رفاه و درآمد، برای جوانان متغیرهای اشتغال، مسکن و مانند اینها اهمیت بیشتری دارد.  
در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی با توجه به تحریمهای غالب بر کشور، تورم همچنین شرایط اقتصادی باید دید آیا چالش های اقتصادی می تواند بر رفتار انتخاباتی رای دهندگان واجد شرایط را تحت تاثیر قرار دهد؟ یا مردم به این سطح از آگاهی رسیدنده‌اند که مشارکت می‌تواند تغییر و تحول ایجاد کند و فرصت راه یابی افراد اصلح به مجلس را بیش از پیش افزایش میدهد.